Отандық МӨЗ елді дизельдік отынмен толықтай дерлік қамтамасыз етеді

Биылғы жылдың бірінші жартыжылдығында дизельдік отын өндірісінің көлемі рекордтық көрсеткішке жетті: 2,7 млн тонна, бұл былтырғы сәйкес кезеңдегіден 13,9% көп. Өндіріс көлемінің өсуі екінші жыл қатарынан жалғасуда.

Дизельдік отын өндірісінің едәуір бөлігі дәстүрлі түрде Павлодар және Атырау облыстарына, сондай-ақ мұнай өңдеу зауыттары орналасқан Шымкент қаласына тиесілі. Өкінішке қарай, бұл өңірлер бойынша деректер биыл құпия. Ақмола, Түркістан және Маңғыстау облыстары бойынша деректер жария етілмейді, ал Жамбыл, Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстарына небәрі 66,9 мың тонна тиесілі.

2022 жылдың қаңтар–мамыр айларының қорытындысы бойынша, қазақстандық МӨЗ ішкі нарықтағы сұранысты 99% жауып, бір жылда импорттың үлесін 4,2%-дан 1%-ға төмендеді. Импорт көлемі 2021 жылғы қаңтар–мамырмен салыстырғанда 3,6 есе азайып, 23,2 мың тоннаны құрады, оның ішінде Қырғызстан мен Ресейдің үлесіне тиісінше 11,8 мың және 11,4 мың тонна, тағы 57,8 тонна Беларуське түсті.

Ішкі нарықтағы сату көлемі бір жылда бірден 21% өсіп, 2,2 млн тоннаны құрады. Экспорт бірден 7,8 есе қысқарып, 24,2 мың тоннаны құрады, оның 10,6 мың тоннасы Әзірбайжанға, 5,7 мың тоннасы Ресейге, 4 мың тоннасы Тәжікстанға, 2,7 мың тоннасы Өзбекстанға, 1,2 мың тоннасы Қырғызстанға кетті.

Ішкі нарықта дизель отынын сату көлемі көрші елдермен салыстырғанда төмен бағаға байланысты өсіп отыр, бұл орташа айлық тұтынудың 120 мың тоннаға артуына алып келеді. Осыған байланысты Энергетика министрлігі тұрғылықты жеріне, тұтыну көлеміне және көлік түрлеріне байланысты дизель отынының сараланған бағасын көздейтін бұйрық жобасын әзірлеуде.

Бұйрық жобасы қазірдің өзінде «Ашық НҚА» порталында жарияланды. Онда ҚР азаматтары үшін ҚР жеке куәлігін көрсеткен кезде жазғы және маусымаралық дизель отынына тәулігіне 100 литрге дейін және ҚР азаматтары үшін жеке куәлігін және ҚР шығарылған жүк көліктері, арнайы, мамандандырылған көліктер мен автобустардың техникалық төлқұжатын көрсеткен кезде тәулігіне 300 литрге дейін Қазақстанның өңіріне қарай литріне 230 теңге немесе 260 теңге бағамен лимит бекітілген. Лимиттен асып кетсе немесе сатудың басқа жағдайлары үшін, соның ішінде шетелдіктер үшін жазғы және маусымаралық дизельдік отынның құны литріне 450 теңгені құрайды.

Сонымен қатар, биылғы жылдың шілде айында дизельдік отынының бағасы өткен аймен салыстырғанда өзгермеген, тіпті жыл басынан бері 2,3% төмендегенімен, өткен жылдың шілдесімен салыстырғанда бірден 36,3% өскен.

Егер қысқы дизельдік отын жыл басынан бері өзгермеген болса (өйткені әзірге оған қажеттілік жоқ), жазғы дизель отыны шілдеде жыл басынан бері 3,7% арзандаған. Сонымен қатар, өткен жылдың шілде айымен салыстырғанда қысқы дизельдік отын бірден 56,6%, ал жазғы дизельдік отын 19,1% қымбаттады.

Биылғы жылдың шілде айының соңында ҚР қалаларында жазғы дизельдік отынның орташа бағасы литріне 235 теңгені құрады. Ең төмен баға Ақтауда (литріне 225 теңге), сондай-ақ Шымкент пен Түркістанда (литріне 226 теңге) тіркелді.

Дизельдік отынның ең жоғары бағасы Петропавл мен Қостанайда (литріне 260 теңге), сондай-ақ Көкшетауда (литріне 258 теңге) байқалды.