Қазақстанда бұл мүмкіндікті тиісті қауіпсіздік шараларынсыз жүзеге асыру әрекеті тағы да кеншілердің өмірін қиюы мүмкін
16 сентября 2022
12
Қазақстанда бұл мүмкіндікті тиісті қауіпсіздік шараларынсыз жүзеге асыру әрекеті тағы да кеншілердің өмірін қиюы мүмкін
Германия биыл 10 ГВт көмір қуатын қалпына келтіруге дайын, ал басқа еуропалық елдер көмірмен жұмыс істейтін электр станцияларынан бас тарту мерзімін шегеруде. Табиғи газдың тым қымбаттығы аясында әлемдік болат өндірісіндегі көмірдің үлесі де артып келеді.
Қазақстанда Алматыдағы көмірмен жұмыс істейтін жылу электр станцияларын табиғи газға көшіруге қарамастан, көмір нысандарын, атап айтқанда Екібастұз ГРЭС-1 жаңартылған энергоблокты және Екібастұз ГРЭС-2-нің үшінші блогын пайдалануға беруді жоспарлануда. Көмір өнеркәсібінің жаңа мүмкіндіктері жаңа тәсілдерді талап етеді, бұл әсіресе еңбек қауіпсіздігі тұрғысынан маңызды. Еліміздегі ең ірі «Богатырь» көмір кеніші және басқа да көмір кеніштері жаңартылғанына қарамастан, Қазақстандағы көмір өндіру өндірісі қауіпсіздік тұрғысынан күрделі мәселелерге тап болып отыр.
Қарағанды бассейнінің көмірі құрамында метан үлесі көп, ал өндірісте тұрақты апаттар және, өкінішке қарай, кеншілердің ауыр жарақаттары болып тұрады. Салыстыру үшін: АҚШ Еңбек департаменті мәліметі бойынша, ол елде 2020 жылы 590 млн тоннадан астам көмір өндіру кезінде 5 кенші қаза тапты. Қазақстанда 2021 жылы 8 млн тонна көмір өндірген «АрселорМиттал Теміртау» компаниясында ғана «Абайская» кенішінде 6 кенші қаза тапты. Қарағанды облысындағы «Абайская» кенішіндегі жарылысты тергеп жатқан үкіметтік комиссия қайғылы оқиғаға толығымен АМТ кінәлі деген қорытындыға келді.
«Абайская» кенішіндегі қайғылы оқиға компания тәжірибесіндегі жағдайлардың бірі ғана. Парламентарийлердің айтуынша, «АрселорМиттал Терміртау» компаниясының 15 жыл бойы жұмыс істеген 100-ден астам адам қаза тапқан, деп хабарлайды Хабар24. Қарағанды облысының әкімі Вадим Басин: «Жабдықтарды ауыстыруға, жабдықтарды жаңғыртуға, өзінің парктік ресурсын пысықтаған жабдықты пайдаланудан шығаруға өте аз инвестиция салынды. Соңғы үш жылда инвестиция көлемі орта есеппен 100 млрд теңгені құрады (ескерту: шамамен 210 млн АҚШ доллары). Бірақ, зауыттың көлемін, оның құрамын ескерсек, бұл көмір департаменті — жердегі зауыттарды қосқанда 8 шахта және 4 кеніші бар кен бөлімі. Біздің бүгінгі проблемаларымызбен бұл жеткіліксіз».
Бір қызығы, Қазақстандағы ұлттық статистиканың деректері жұмыс орнындағы өлім-жітімнің айтарлықтай төмендегенін көрсетеді, бірақ АМТ-да мұндай көрініс байқалмайды: өлім көрсеткіші жылына әрбір 10 мың жұмысшыға 4 адамнан келеді.
«АрселорМиттал Терміртауда» жарақаттану да жиі кездеседі. Жоғалған жұмыс уақытымен жарақатату жиілігі коэффициенті (LTIRF, lost time injury frequency rate) кейбір басқа ірі тау-кен компанияларына қарағанда жоғары. Мәселен, 2019 жылы АМК-да бұл көрсеткіш 1,12, ресейлік Polymetal («Кызыл»)-да — 0,09, KAZ Minerals-та 0,04-ті құрады. 2021 жылы АМК-да бұл көрсеткіш 1,01-ге жетсе, Polymetal (проект «Кызыл») мен KAZ Minerals-та 0,08 болды.
Бәлкім, мәселе еңбек қауіпсіздігі мен сапалы құрал-жабдықтарға инвестицияның жоқтығында. Мәселен, ArcelorMittal есептеріне сәйкес, 2021 жылы қазақстандық активтерге салынған инвестиция шамамен 212 млн АҚШ долларын құрады, бірақ бұл инвестициялардың қаншасы заңмен талап етілетін көмір қабаттарын алдын ала газсыздандыруға бағытталғаны, қаншасы еңбек қауіпсіздігін арттыруға бағытталғаны белгісіз.
Жалпы, ArcelorMittal компаниясының Қазақстанға салған инвестициясы, мысалы, Үндістанның өзіне салынған инвестициямен салыстыруға келмейді. Мысалы, тек 2022 жылы Үндістанның Гуджарат штатының үкіметі ArcelorMittal мен Nippon Steel арасындағы бірлескен кәсіпорын алты түрлі жобаға шамамен 21 млрд АҚШ доллары көлемінде инвестиция салатынын хабарлады.
Қазақстанда көмір өнеркәсібінің дамуы үшін қауіпсіздік талаптарын жүйелі түрде бұзатын компанияларға қатысты қатаң шаралар мен санкцияларды қолдану қажет.
Танымал мақалалар
Барлығын көруТеміржолмен жолаушылар тасымалы да, жүк тасымалы да бір жылда 2% өсті
Бір жылдан аз уақытта сектордағы компаниялардың табысы 1,5 триллион теңге 2023 жылдың қаңтар–қарашасында теміржолмен 18,2 млн жолаушы тасымалданды, бұл былтырғыдан Читать далее...
25 декабря 2023
6627
Әлемде жыл сайын 60 миллионнан астам жеңіл автокөлік шығарылады, ал көліктердің жалпы өндірісі 85 миллионнан асады
Көлік шығаратын зауыттар әр елдерде 4 миллионнан астам адамды жұмыспен қамтамасыз етіп, ІЖӨ-нің 10%-ын құрайды Толық 2022 жылдың қорытындысы бойынша, Читать далее...
17 января 2024
6441
Қай азық-түлік қатты қымбаттады?
2023 жылғы желтоқсанның соңында ҚР-да азық-түлік бір айда 0,9%, бір жылда 8,5% қымбаттады. Өңірлер бойынша ай сайынғы динамикада азық-түлік ең Читать далее...
23 января 2024
6397
Әлемдік туризм пандемиядан кейін қалпына келеді. Қазақстан шетелдік туристерді қалай көбірек тарта алады?
Дүниежүзілік туристік ұйым әлемдік туризм биыл пандемияға дейінгі деңгейге қайта оралады деп болжайды. Экономиканың басқа секторларына қарағанда локдаун мен геосаяси Читать далее...
15 марта 2024
6376
Балық шаруашылығы стартабы: ҚР-дағы мемлекеттік қолдаудың арқасында бизнестің балық өсіруге деген қызығушылығы күрт артты
Қазақстандағы аквашаруашылық қоры бірнеше жылда 3,4 есе өсті Қазақстанда балық шаруашылығында өндірістік көрсеткіштердің белсенді өсуі байқалады. ҚР СЖРА Ұлттық статистика Читать далее...
11 января 2024
6352
Қазақстанда бір жылда такси қызметі 9% қымбаттады
ТМД елдері арасында ҚР-да такси ең қымбат 2023 жылдың қаңтар–желтоқсанында Қазақстанда такси қызметін ұсынатын компаниялардың табысы бір жылда 17% өсіп, Читать далее...
19 января 2024
6311
Бидай мен меслин экспорты тоннамен 21% өсті, бірақ ақшалай 3%-дан аз көбейді
2023 жылдың қаңтар–қарашасында Қазақстан 1,7 млрд АҚШ долларына 6,7 млн тонна бидай мен меслин экспорттады. Өсім физикалық түрде 20,6%, ақшалай Читать далее...
26 января 2024
6307
Қазақстан ұнды қай елдерге көбірек экспорттайды?
Елде ұн өндірісі 1% артты 2023 жылғы қаңтар–қазанда ҚР-да дәнді дақылдардан және олардың майда тартылған қоспаларынан 2,7 млн тонна ұн Читать далее...
29 декабря 2023
6287
Кондитерлік өнімдер 12%, тоқаш және басқа да нан өнімдері 14% қымбаттады
Кей өңірлерде баға айтарлықтай өсті Қазақстандықтар үшін тәттілер өте маңызды. ҚР халқы мереке күндері сауда жасағанда немен бетпе-бет келді? 2023 Читать далее...
12 января 2024
6285
ҚР-дағы электр энергиясы өндірісінің 6%-ға жуығы жаңартылатын энергия көздеріне тиесілі. Бұл әлі өте аз, бірақ бұрынғыдан жақсырақ
Былтыр жыл соңында ҚР-да электр энергиясын өндіру саласындағы негізгі капиталға салынған инвестиция 451,4 млрд теңгеге жетті, бұл бір жыл бұрынғыдан Читать далее...
29 января 2024
6275
ҚР-да темекі сатылымы бір жылда 69% көбейді
2023 жылғы қаңтар–желтоқсанда темекі өнімдері өндірісі 2022 жылғы сәйкес кезеңдегі 287,9 млрд теңгемен салыстырғанда құндық мәнде 283 млрд теңгені құрады. Читать далее...
30 января 2024
6246
Қазы бір жылда 5%, жая 3% қымбаттады. Жылқы еті өндірісі азайды
Биыл ақпанның соңында жылқы еті бір жылда 4,3% қымбаттады. Атап айтқанда, қазы 4,8%, жая 2,5% қымбаттаған. Жылқы еті ең көп Читать далее...
12 марта 2024
6241
Қарауға болады, бірақ ұстауға болмайды: неге Қазақстанда шетелдік аңшылық туризмі көрсеткіші төмендеп жатыр?
Соңғы бірнеше жылда Қазақстандағы аңшылық өнеркәсібінде алғаш рет өндірістік көрсеткіштердің өсуі байқалды. 2022 жылы саладағы өнімдер мен қызметтердің нақты көлем Читать далее...
18 января 2024
6238
Ақпан айының соңына қарай Қазақстан дамудың жаңа моделіне техникалық түрде көшеді
Әлихан Смайылов үкіметі «Ескі Қазақстанның» төтенше жағдайлар қызметі миссиясын орындады, Олжас Бектенов үкіметі «Жаңа Қазақстанның» даму циклін іске қоспақ. Бұрынғы Читать далее...
13 февраля 2024
6225
ҚР-да көп тұтынылатын алкоголь түрлерінің өндірісі биыл азайды
Биыл қаңтарда алкогольдің ең танымал түрлерінің өндірісі төмендеді. Мәселен, коньяк өндірісі былтырғы қаңтармен салыстырғанда 47,1%, 749,9 мың литрге дейін, сыра Читать далее...
18 марта 2024
6213