Бұл елдің қант өнеркәсібін тәуелді және осал етеді

2023 жылдың қаңтар–қазанында елде 204,1 мың тонна шикі құрақ немесе қызылша қанты, тазартылған қант және сірне өндірілді. 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өндіріс 31,1% төмендеді. Айта кетерлік жайт, былтыр өнім көлемі 35,1% өскен, бұл қант тапшылығына байланысты дүрбелеңнің аясында жасалған. Алайда, егер өндірісті 2021 жылдың қаңтар–қазанымен салыстыратын болсақ, биыл көрсеткіш әлі де төмен: 6,8%.

Өңірлер бойынша ең көп қант өндіретін өңірлер — Жамбыл, Жетісу және Алматы облыстарының деректері келтірілімеген. ҚР СЖРА Ұлттық статистикалық бюросы бұл ақпаратты жауып тастаған.

Ішкі нарықтағы отандық қант зауыттарының үлесі бір жылда 2022 жылғы қаңтар–қыркүйектегі 57,5%-дан биыл қаңтар–қыркүйекте 41,7%-ға дейін төмендеді. Осы кезеңде өндіріс бір жылда 30,2% төмендесе, қант импортының көлемі 32% өсіп, 223,3 мың тоннаны құрады.

Айта кету керек, қант экспорты бірден 10 есе өсті, бірақ шамалы ғана 1,3 мың тоннаға дейін өсті.

Ішкі нарықта 2023 жылдың қаңтар–қыркүйек аралығында 381,5 мың тонна қант сатылды, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда небәрі 4% аз. Шын мәнінде, отандық өндірістің барлық құлдырауын импорттаушылар жапты, бұл елдің қант нарығын тағы да тәуелді және осал етеді.

ҚР-да 2023 жылғы қазанның соңында түйіршіктелген қанттың бір килосының орташа бөлшек бағасы 425 теңгені құрады, бұл 2022 жылғы қазандағыдан (515 теңге) айтарлықтай төмен, бірақ 2021 жылғы қазанмен салыстырғанда (288 теңге) жоғары.

Биыл қазанда Астанада (килосына 455 теңге), Өскеменде (455 теңге), Қонаевта (454 теңге) және Талдықорғанда (451 теңге) қымбат болса, Орал (385 теңге), Ақтау (388 теңге) және Ақтөбеде (389 теңге) арзан.

2023 жылғы қазанның соңында қант бір айда аздап 0,2% ғана қымбаттады. Сонымен қатар, биыл маусымда да бағаның өсуі (0,5%) байқалды, ал қалған айларда қант арзандады.

Бір жыл ішінде қант бағасы 15,1% арзандаса, былтыр қазанда 74,8% қымбаттаған. Естеріңізге сала кетейік: 2022 жылы қант төңірегінде қарбалас туып, оның бағасы айтарлықтай көтерілді, бұл бірінші кезекте АШМ мен СИМ елдегі тапшылықтың жасанды екендігі туралы ақпаратты халыққа жеткізе алмауынан.