Қазақстан туризміне не кедергі?
18 октября 2023
99
«„Kazakh Tourism“ ҰК» АҚ қызметіне аудит ҚР туризм саласындағы бірқатар бұзушылықтар мен жүйелі мәселелерді анықтады
2023 жылдың бірінші жартыжылдығында ҚР-дағы орналастыру орындары — қонақүйлер, кемпингтер, мотельдер, туристік орталықтар және т. б. нысандар 3,1 млн-ға жуық отандық және 515,9 мың келген туристке қызмет көрсетті. Орналастыру орындары қызмет көрсеткен отандық туристер саны былтырғымен салыстырғанда 15%, ал шетелден келген туристер саны 76,7% өсті.
Орналастыру орындары қызмет көрсеткен отандық келушілердің үштен екісі жеке мақсатпен саяхаттаса, қалған үштен бір бөлігі — 1 млн-нан астамы — іскерлік және кәсіби мақсатпен саяхаттаған.
Коронадағдарыстан бұрынғы көрсеткіштермен салыстырсақ, орналастыру орындары қызмет көрсеткен отандық туристер саны 1,5 есеге жуық, ал шетелдік туристер саны небәрі 11,9% өсті.
Елімізге жеке мақсатпен келген және орналастыру орындары қызмет көрсеткен шетелдік туристер саны 249,3 мың адамды құрады, бұл 2022 жылғы қаңтар–маусыммен салыстырғанда бірден 2,6 есе көп. Бұл шетелдік туристердің жалпы санының 48,3%-ы, көрсеткіш бір жыл бұрын 32,4% және 2016-2017 жылдары 15%-дан аз болған. Алайда, шетелдік туристердің, оның ішінде жеке мақсатпен саяхаттаушылардың келуіне Украинадағы соғысқа және Ресейдегі жұмылдырудан кейінгі қоныс аудару және себеп болды.
Қазақстанның шетелдік туристер үшін тартымдылығының төмендігі Жоғарғы аудиторлар палатасының «„Kazakh Tourism“ ҰК» АҚ қазақстандық туризмді ілгерілету жөніндегі міндеттерді жүзеге асыруға бөлген бюджет қаражатын пайдалану тиімділігіне жүргізген аудитінде де көрсетілген. Тексеру нәтижелері Қазақстанның туризм саласының дамуына, сондай-ақ акционерлік қоғам қызметінің тиімділігіне әсер ететін белгілі бір жүйелік кемшіліктер мен бұзушылықтардың бар екенін көрсетті.
Саланың дамуын тежейтін негізгі себептердің бірі туристік қызмет көрсететін субъектілердің стандарттарды сақтауына мемлекеттік органдар тарапынан жүйелі бақылаудың жоқтығы. Осыған байланысты көрсетілетін қызметтердің сапасы күткенге сай келмейді және шетелдік туристердің кетуіне әкеледі. Негізгі себептерге тиісті министрлік пен жергілікті атқарушы органдар арасындағы өңірлік үйлестірудің жоқтығы, атап айтқанда, «Туроператорлардың әрбір шетелдік туристке шығындарын субсидиялау» бабына бөлінген 54,7 млн теңгенің 5,8 млн теңгесі ғана игерілген.
Сондай-ақ, туристік индустрияның дамуына кедергі келтіретін себептер ретінде аудиторлар мыналарды көрсетті:
• орналастыру орындарының негізсіз қымбаттауына және интернет пен туристік қызметтерді цифрландырудың әлсіз деңгейіне әкелетін қонақүй туризмі инфрақұрылымының жеткіліксіз дамуы;
• туристерге орналастыру шарттарымен танысуға және саяхат бағытын жоспарлауға мүмкіндік бермейтін қашықтықтан брондау және төлеу мүмкіндігінің болмауы.
Жалпы, мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша жалпы сомасы 1,6 млрд теңгеге кемшіліктер мен бұзушылықтар анықталды, оның ішінде 919,4 млн теңгеге активтерді тиімсіз пайдалану, 546,9 млн теңгеге бюджет қаражатын тиімсіз жоспарлау, асыра бағалау құны 76,7 млн теңге, орындалмаған жұмыстар мен қызметтер көлемі 11,3 млн теңгеге, сондай-ақ 4,3 млн теңгеге негізсіз төленген еңбекақы өндірілді. Сондай-ақ, ҚР Туризм және спорт министрлігінің вице-министріне қатысты ҚР ӘҚБтК-нің № 234-1 бабы бойынша екі әкімшілік хаттама толтырылды.
Бұл ретте, келушілерді орналастырумен айналысатын жеке кәсіпкерлерді есепке алғанда, орналастыру орындарымен көрсетілген қызмет көлемі биыл қаңтар–маусымда 98,7 млрд теңгеге жетті, бұл ақшалай түрде былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 45,7% артық (ФКИ — 128%).
Ең көп бөлігі жол бойында орналасқан қонақүйлерді қоспағанда, мейрамханасы бар және жоқ қонақүйлердің қызметтерінен түсті: тиісінше 70,6 млрд теңге және 18,6 млрд теңге.
Сондай-ақ демалыс күндеріне тұрғын үй беру және қысқа мерзімді орналастырудың басқа да түрлерін (6,5 млрд теңге) және ресми іс-шараларды өткізуге арналған мейрамханалары бар қонақүй қызметтерін көрсету (1,2 млрд теңге) бойынша да айтарлықтай қаражат түсті.
Қонақүйді орналастыру қызметтерінің бағасы 2023 жылдың үшінші тоқсанында осы кезеңдегі рекордтық жылдық өсім көрсетті: 11,9%.
Салыстыру үшін: бір жыл бұрын баға өсімі 6,5%-ды құраса, коронадағдарыс алдындағы 2019 жылдың үшінші тоқсанында небәрі 3,5%-ды құрады.
Танымал мақалалар
Барлығын көруҚазақстанның қаржы секторы ESG тәжірибелерін кеңінен қолдануда. Зерттеу
Соңғы жылдары Қазақстанда компаниялардың қызметіне ESG (экологиялық, әлеуметтік және басқару аспектілері) қағидаттары белсенді түрде енгізілуде. Бұл тұрақты дамудың өсіп келе Читать далее...
7 ноября 2024
10497
Әлемде жыл сайын 60 миллионнан астам жеңіл автокөлік шығарылады, ал көліктердің жалпы өндірісі 85 миллионнан асады
Көлік шығаратын зауыттар әр елдерде 4 миллионнан астам адамды жұмыспен қамтамасыз етіп, ІЖӨ-нің 10%-ын құрайды Толық 2022 жылдың қорытындысы бойынша, Читать далее...
17 января 2024
6817
Теміржолмен жолаушылар тасымалы да, жүк тасымалы да бір жылда 2% өсті
Бір жылдан аз уақытта сектордағы компаниялардың табысы 1,5 триллион теңге 2023 жылдың қаңтар–қарашасында теміржолмен 18,2 млн жолаушы тасымалданды, бұл былтырғыдан Читать далее...
25 декабря 2023
6731
Әлемдік туризм пандемиядан кейін қалпына келеді. Қазақстан шетелдік туристерді қалай көбірек тарта алады?
Дүниежүзілік туристік ұйым әлемдік туризм биыл пандемияға дейінгі деңгейге қайта оралады деп болжайды. Экономиканың басқа секторларына қарағанда локдаун мен геосаяси Читать далее...
15 марта 2024
6529
Қай азық-түлік қатты қымбаттады?
2023 жылғы желтоқсанның соңында ҚР-да азық-түлік бір айда 0,9%, бір жылда 8,5% қымбаттады. Өңірлер бойынша ай сайынғы динамикада азық-түлік ең Читать далее...
23 января 2024
6454
Балық шаруашылығы стартабы: ҚР-дағы мемлекеттік қолдаудың арқасында бизнестің балық өсіруге деген қызығушылығы күрт артты
Қазақстандағы аквашаруашылық қоры бірнеше жылда 3,4 есе өсті Қазақстанда балық шаруашылығында өндірістік көрсеткіштердің белсенді өсуі байқалады. ҚР СЖРА Ұлттық статистика Читать далее...
11 января 2024
6452
Кондитерлік өнімдер 12%, тоқаш және басқа да нан өнімдері 14% қымбаттады
Кей өңірлерде баға айтарлықтай өсті Қазақстандықтар үшін тәттілер өте маңызды. ҚР халқы мереке күндері сауда жасағанда немен бетпе-бет келді? 2023 Читать далее...
12 января 2024
6389
Қазақстанда бір жылда такси қызметі 9% қымбаттады
ТМД елдері арасында ҚР-да такси ең қымбат 2023 жылдың қаңтар–желтоқсанында Қазақстанда такси қызметін ұсынатын компаниялардың табысы бір жылда 17% өсіп, Читать далее...
19 января 2024
6380
Қазақстан ұнды қай елдерге көбірек экспорттайды?
Елде ұн өндірісі 1% артты 2023 жылғы қаңтар–қазанда ҚР-да дәнді дақылдардан және олардың майда тартылған қоспаларынан 2,7 млн тонна ұн Читать далее...
29 декабря 2023
6377
ҚР-дағы электр энергиясы өндірісінің 6%-ға жуығы жаңартылатын энергия көздеріне тиесілі. Бұл әлі өте аз, бірақ бұрынғыдан жақсырақ
Былтыр жыл соңында ҚР-да электр энергиясын өндіру саласындағы негізгі капиталға салынған инвестиция 451,4 млрд теңгеге жетті, бұл бір жыл бұрынғыдан Читать далее...
29 января 2024
6368
Бидай мен меслин экспорты тоннамен 21% өсті, бірақ ақшалай 3%-дан аз көбейді
2023 жылдың қаңтар–қарашасында Қазақстан 1,7 млрд АҚШ долларына 6,7 млн тонна бидай мен меслин экспорттады. Өсім физикалық түрде 20,6%, ақшалай Читать далее...
26 января 2024
6339
ҚР-да темекі сатылымы бір жылда 69% көбейді
2023 жылғы қаңтар–желтоқсанда темекі өнімдері өндірісі 2022 жылғы сәйкес кезеңдегі 287,9 млрд теңгемен салыстырғанда құндық мәнде 283 млрд теңгені құрады. Читать далее...
30 января 2024
6316
Қазы бір жылда 5%, жая 3% қымбаттады. Жылқы еті өндірісі азайды
Биыл ақпанның соңында жылқы еті бір жылда 4,3% қымбаттады. Атап айтқанда, қазы 4,8%, жая 2,5% қымбаттаған. Жылқы еті ең көп Читать далее...
12 марта 2024
6272
ҚР-да көп тұтынылатын алкоголь түрлерінің өндірісі биыл азайды
Биыл қаңтарда алкогольдің ең танымал түрлерінің өндірісі төмендеді. Мәселен, коньяк өндірісі былтырғы қаңтармен салыстырғанда 47,1%, 749,9 мың литрге дейін, сыра Читать далее...
18 марта 2024
6261
Қарауға болады, бірақ ұстауға болмайды: неге Қазақстанда шетелдік аңшылық туризмі көрсеткіші төмендеп жатыр?
Соңғы бірнеше жылда Қазақстандағы аңшылық өнеркәсібінде алғаш рет өндірістік көрсеткіштердің өсуі байқалды. 2022 жылы саладағы өнімдер мен қызметтердің нақты көлем Читать далее...
18 января 2024
6253