Соңғы бірнеше жылда Қазақстандағы шетелдік және бірлескен заңды тұлғалардың саны екі есе өсті. Егер 2019 жылдың қаңтарында мұндай жұмыс істеп тұрған кәсіпорын бар болғаны 24,7 мың болса, биыл жыл басында 52,2 мың болды.

Бұл компаниялардың көбі (83,2%) заңды тұлғалар немесе шетелдік меншіктегі филиалдар. 2024 жылдың қаңтарында олардың саны 43,4 мың болды; Бірлескен кәсіпорындар аз — 8,7 мың. Екі санат бойынша да бес жыл ішінде жақсы өсім болды.

Қызмет түрлері бойынша ұйымдар сауда және қызмет көрсету саласында ең көп жұмыс істейді, бірақ, әдетте, олар шағын кәсіпорындар. Қазақстан экономикасы үшін басымдық капиталды көп қажет ететін салалар — өнеркәсіп, құрылыс, IT. Осы салаларда жұмыс істейтін шетелдік және бірлескен кәсіпорындардың саны қазіргі уақытта 11,8 мыңға жақындады.

Дәл осы салаларда ірі компаниялар ашылып, зауыттар мен фабрикалар салынып, жаңа жұмыс орындары пайда болуда. Мәселен, былтыр жыл соңында Қарағанды ​​облысында еліміздегі алғашқы әк шығаратын зауыттың құрылысы аяқталды. Мұндай кәсіпорынды құруға инвестиция бельгиялық компаниядан тартылған. 216 млрд теңгеге шетелдік инвестицияның арқасында Шығыс Қазақстанда қуаты 25 млн тонна мыс өнімдерін шығаратын байыту комбинатын салу жоспарлануда. Ал Ақтөбеде Италиядан келген инвесторлар есебінен жылу оқшаулағыш материалдар шығаратын зауыт салынады. Бұл жобалар бойынша келісімдерге қол қойылды.

Бірлескен және шетелдік кәсіпорындардың жалпы санындағы ең көп үлесті Қазақстанның ЕАЭО-дағы негізгі серіктесі — Ресей алады. ҚР СЖРА Ұлттық статистикалық бюросының мәліметінше, биыл қаңтарда елде 23,4 мың ресейлік және қазақстан-ресей кәсіпорын жұмыс істейді. Ресей мен Украина арасындағы соғыс басталғаннан кейін, 2022 жылдың соңында РФ-дан ҚР-ға бизнесін көшіруді қалайтындан күрт көбейді.

Кәсіпкерлері Қазақстанда белсенді түрде компания ашып жатқан бес елдің қатарына Түркия, Өзбекстан, Қырғызстан және Қытай кіреді. Айтпақшы, Қытай ҚР-да тек сауда компанияларын ашуға мүдделі. Қытай Қазақстанмен өңдеу өнеркәсібі және тау-кен өндіру салаларында белсенді ынтымақтасады. Қазір елімізде ауыр өнеркәсіп саласында 450-ге жуық қытайлық немесе қазақстан-қытай кәсіпорны жұмыс істейді. Бірлескен жобалардың жарқын мысалдарының бірі ретінде Шығыс Қазақстанда орналасқан Қытай атом электр станциялары үшін отын жинақтарын шығаратын кәсіпорынды айтуға болады.

Айтпақшы, шетел инвестициясын тартуда барынша белсенділік танытып отырған өндірістік өңірлер — Шығыс Қазақстан мен Атырау облыстары, Алматы мен Астананың мегаполистері. Былтыр жыл соңында оңтүстік астананың кәсіпорындары шетелдік инвесторлардан 6 млрд АҚШ доллары, Атырау облысындағы мұнай өңдеуге 5,5 млрд АҚШ доллары көлемінде күрделі инвестиция тартты.