БҰҰ Тұрақты даму мақсаттары халықаралық қатынастардың басты факторы болғанын қалайды

«Либералдық капитализм» форматындағы халықаралық қатынастар жүйесі әлеуметтік армагеддон алдында тұр. Көптеген елде халық кедейленіп барады. World Inequality Lab халықаралық зерттеу компаниясының мәліметінше, қазірдің өзінде ең бай адамдардың 10%-ы (804 млн адам) әлемдік табыстың 52%-на және әлемдік активтердің 76%-на ие.

Өз кезегінде әлем халқының ең кедей 50%-ы (4 млрд адам) әлемдік табыстың 8,5%-на және активтердің 2%-на ғана ие.

Соңғы жылдары байқалған жаһандық дағдарыстардың түпкі себептерінің бірі билеуші элита мемлекеттік аппаратты өз мүдделеріне пайдаланады, бұл ресурстарды өте тиімсіз бөлуге әкеп соғады.

Қазақстан «ескі жаһандану» үрдісінде қалып отыр. «Либералдық капитализмге» кірген 30 жыл ішінде ел ішіндегі табысты бөлу жүйесі кері кетті. «Қантараға» дейін он жыл бойы әлеуметтік-экономикалық саясат отандық «элита» үшін жұмыс істеді. Мәселен, БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссия (UNECE) мәліметінше, егер 2007 жылы Қазақстанда жұмыскерлердің еңбекақысы ІЖӨ-нің 51,2%-ын құраса, 2015 жылы ол 43,8%-ды, ал 2019 жылы 40%-ды ғана құраған.

2022 жылдың шілде айының соңында БҰҰ әлемді жаһанданудың жаңа моделіне көшу туралы жедел манифестінің бір түрін жариялады. БҰҰ Бас хатшысының «Жаһандану уәделерін орындау: өзара байланысты әлемде тұрақты дамуға көмектесу» баяндамасында қазіргі әлемдік «либералдық капитализм» тәртібіне балама нұсқа көрсетілді.

Жалпы, жаңа жаһандану нарықтық экономика мен жоспарлы экономиканың халықтың әл-ауқатының өсуін мақсат еткен синтезін білдіреді. Жаңа әлемдік тәртіпті жүзеге асыру механизмі Тұрақты даму мақсаттарының (ТДМ) міндеттерін шешу болып саналады.

«Жаңа Әділетті Қазақстан» жобасының тұжырымдамалық негізі — еліміздің «либералдық капитализм» даму үлгісінен ТДМ міндеттерін шешетін нақты әлеуметтік мемлекетке іс жүзінде көшу.

2021 жылдан бері ТДМ-ға қол жеткізу Қазақстанның мемлекеттік жоспарлау жүйесінде басты басымдық болып келеді. 2022 жылдың соңында Үкімет басшысы 2023 жылға арналған ТДМ-ны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын қабылдады. ТДМ міндеттерін шешу үшін мемлекеттік менеджерлер өздерінің басқарушылық санасын қалай өзгертетіні биылғы басты интригаларының біріне айналмақ.