Қазақстанда Boeing 737 MAX 9 ұшағының есігінің жұлынуына байланысты төтенше жағдай қайталануы мүмкін бе?
1 февраля 2024
223
Биыл 5 қаңтарда Орегон штатында ішкі рейс жасаған Boeing 737 MAX 9 ұшағының есігіне қатысты оқиға жалғасты. Естеріңізге сала кетейік: 5 км биіктікте лайнердің апаттық люгін жауып тұрған бүйірлік панельдердің бірі ұшып кетті, бұл декомпрессияға әкелді. Ұшақ шұғыл қонды, жолаушылар мен экипаждың ешқайсысы зардап шеккен жоқ. Оқиғаның бір нұсқасы — ұшақтың апаттық люгін жауып тұрған панельде бос болттар болған. Осыдан кейін америкалық реттеушілер әлемнің әртүрлі елдерінде осы үлгідегі 171 ұшақтың жұмысын тексеру аяқталғанға дейін тоқтатты. Bloomberg агенттігінің хабарлауынша, Alaska Air Group Inc. және United Airlines Holdings Inc. басқа Boeing 737 MAX 9 ұшағында бос бұрандаларды тапқанын хабарлады. Boeing бас директоры Дэйв Калхаун басылымға берген сұхбатында «өндіруші оның өндіріс сапасына тағы да күмән тудыратын қауіпсіздік оқиғасының маңыздылығын айта отырып, оның кемшіліктерін мойындауы керек» деді.
Оқиғадан екі күн өткен соң, 7 қаңтарда Қазақстанның Авиация әкімшілігі (ҚАӘ) Қазақстанда жұмыс істейтін Boeing 737 MAX 9 ұшағы сәл өзгеше — оларда эвакуациялық люк жоқ, бірақ апаттық жағдайда шығатын есіктері бар екені туралы хабарлама жариялады. Бұл әртүрлі нәрселер, сондықтан тыйым қазақстандық кемелердің жұмысына қатысты емес. ҚАӘ сарапшылары әрі қарай әрекет ету қажеттілігін бағалау үшін қолданыстағы әуе компаниясымен, Boeing және АҚШ федералды авиация әкімшілігімен байланыста болады. Материалды жариялау кезінде осы жағдайға қатысты бұдан әрі әрекеттер туралы қосымша ақпарат болған жоқ.
Energyprom.kz редакциясы ҚР-да қанша Boeing ұшағы бар екенін және олардың еліміздің әуе паркіндегі үлесі қанша екенін талдап көрді. AirFleets.net сервисінің дерегінше, қазақстандық әуе компаниялары 29 Boeing ұшағын пайдаланады. Бұл әуе кемелерінің жалпы санының 29,6%-ы. Оның ішінде 10 ұшақтың шыққан жылы 23 пен 37 жыл аралығында. Көліктердің көпшілігі салыстырмалы түрде жаңа — 10 жылға дейін.
SCAT әуе компаниясының Қазақстанда бес Boeing 737 MAX 9 ұшағы бар. AirFleets мәліметінше, бұл кемелердің жасы 9 айдан 2,5 жылға дейін. Дереккөз бұл ұшақтарды әуе компаниясы Шымкент пен Алматыдан Пхукет пен Нха-Трангқа халықаралық туристік бағыттар бойынша ұшатыны туралы ақпарат бар.
Қазақстандағы ең көне ұшақтардың рейтингінде де Boeing көш бастап тұр, бірақ тағы бір модель — 757. AirFleets.net сайтының мәліметінше, биыл қаңтардың соңындағы жағдай бойынша, бұл ұшақ Kazakhstan Gvmt компаниясына тиесілі. 37,3 жыл болға. Осы нақты ұшақ моделін пайдаланатын әуе компанияларының жаһандық рейтингінде отандық Gvmt компаниясы 47-ден 44-орында екенін атап өтуге болады.
Еліміздегі ең көне ұшақтардың тізімінде SCAT Airlines және Sunday Airlines пайдаланатын тағы үш Boeing моделі де бар. Сонымен қатар, ұзаққа ұшатын ұшақтардың қатарында Caspiy-ден шыққан төрт Fokker 70/100 ұшағы бар — оларға 32 жыл болып қалды.
Жалпы, қазақстандық компаниялардың паркі «жаңа» ұшақтардан тұрады. Барлық ұшақтардың 26,5%-ы (немесе 98 бірліктің 26-сы) 5 жылдан бертінде шығарылған. Елімізде 5 пен 10 жыл аралығындағы 44 әуе кемесі бар немесе бүкіл әуе кемелері паркінің 44,9%-ы.
AirFleets.net сервисінің деректеріне сүйене отырып, редакторлар сонымен қатар флоттың орташа жылына негізделген әуе компанияларының тізімін жасады. Еліміздің ең ірі әуе тасымалдаушысы Air Astana әуе кемелерінің саны бойынша да, олардың «жаңалығы» бойынша да бірінші орынды иеленді. Компания әуе лайнерлерінің орташа жылы 4,8 жыл. Компанияның ұшақтарының көпшілігі Airbus A320 және Airbus A321 үлгілері. Қаңтар айының соңында Air Astana өз ангарларына тағы бір ұшақ сатып алды — жаңа Airbus A321.
Әуе компаниялары рейтингінде екінші және үшінші орындарды шамалы айырмашылықпен Qazaq Air және FlyArystan лоукостер авиакомпаниялары иеленді. Олардың ұшақтарының орташа жылы тиісінше 6,7 және 6,8 жыл. SCAT Airlines тасымалдаушысы 15,5 жыл көрсеткішімен тізімде сегізінші орында тұр. Бұл орташа көрсеткішке 29 жылдан асқан Boeing 737 ұшақтары бар.
Қазақстанның Авиация әкімшілігінің бағалауынша, еліміздегі авиацияның қазіргі уақытта Халықаралық азаматтық авиация ұйымының ұшу қауіпсіздігі стандарттарына сәйкестік деңгейі 82%. Бұл туралы ҚР Көлік министрлігінің Азаматтық авиация комитеті хабарлады. Бұл Еуропа елдерінің деңгейіне сәйкес келетін жоғары көрсеткіш. Соңғы бірнеше жылдағы сандарды салыстыратын болсақ, 2020 жылы 74%-дан 84%-ға дейін күрт өсу байқалады. Бір жылдан кейін бұл көрсеткіш аздап төмендеп, содан бері 82% деңгейінде қалды.
Танымал мақалалар
Барлығын көруҚазақстанның қаржы секторы ESG тәжірибелерін кеңінен қолдануда. Зерттеу
Соңғы жылдары Қазақстанда компаниялардың қызметіне ESG (экологиялық, әлеуметтік және басқару аспектілері) қағидаттары белсенді түрде енгізілуде. Бұл тұрақты дамудың өсіп келе Читать далее...
7 ноября 2024
10478
Әлемде жыл сайын 60 миллионнан астам жеңіл автокөлік шығарылады, ал көліктердің жалпы өндірісі 85 миллионнан асады
Көлік шығаратын зауыттар әр елдерде 4 миллионнан астам адамды жұмыспен қамтамасыз етіп, ІЖӨ-нің 10%-ын құрайды Толық 2022 жылдың қорытындысы бойынша, Читать далее...
17 января 2024
6748
Теміржолмен жолаушылар тасымалы да, жүк тасымалы да бір жылда 2% өсті
Бір жылдан аз уақытта сектордағы компаниялардың табысы 1,5 триллион теңге 2023 жылдың қаңтар–қарашасында теміржолмен 18,2 млн жолаушы тасымалданды, бұл былтырғыдан Читать далее...
25 декабря 2023
6716
Әлемдік туризм пандемиядан кейін қалпына келеді. Қазақстан шетелдік туристерді қалай көбірек тарта алады?
Дүниежүзілік туристік ұйым әлемдік туризм биыл пандемияға дейінгі деңгейге қайта оралады деп болжайды. Экономиканың басқа секторларына қарағанда локдаун мен геосаяси Читать далее...
15 марта 2024
6481
Қай азық-түлік қатты қымбаттады?
2023 жылғы желтоқсанның соңында ҚР-да азық-түлік бір айда 0,9%, бір жылда 8,5% қымбаттады. Өңірлер бойынша ай сайынғы динамикада азық-түлік ең Читать далее...
23 января 2024
6449
Балық шаруашылығы стартабы: ҚР-дағы мемлекеттік қолдаудың арқасында бизнестің балық өсіруге деген қызығушылығы күрт артты
Қазақстандағы аквашаруашылық қоры бірнеше жылда 3,4 есе өсті Қазақстанда балық шаруашылығында өндірістік көрсеткіштердің белсенді өсуі байқалады. ҚР СЖРА Ұлттық статистика Читать далее...
11 января 2024
6432
Кондитерлік өнімдер 12%, тоқаш және басқа да нан өнімдері 14% қымбаттады
Кей өңірлерде баға айтарлықтай өсті Қазақстандықтар үшін тәттілер өте маңызды. ҚР халқы мереке күндері сауда жасағанда немен бетпе-бет келді? 2023 Читать далее...
12 января 2024
6379
Қазақстанда бір жылда такси қызметі 9% қымбаттады
ТМД елдері арасында ҚР-да такси ең қымбат 2023 жылдың қаңтар–желтоқсанында Қазақстанда такси қызметін ұсынатын компаниялардың табысы бір жылда 17% өсіп, Читать далее...
19 января 2024
6375
Қазақстан ұнды қай елдерге көбірек экспорттайды?
Елде ұн өндірісі 1% артты 2023 жылғы қаңтар–қазанда ҚР-да дәнді дақылдардан және олардың майда тартылған қоспаларынан 2,7 млн тонна ұн Читать далее...
29 декабря 2023
6360
ҚР-дағы электр энергиясы өндірісінің 6%-ға жуығы жаңартылатын энергия көздеріне тиесілі. Бұл әлі өте аз, бірақ бұрынғыдан жақсырақ
Былтыр жыл соңында ҚР-да электр энергиясын өндіру саласындағы негізгі капиталға салынған инвестиция 451,4 млрд теңгеге жетті, бұл бір жыл бұрынғыдан Читать далее...
29 января 2024
6341
Бидай мен меслин экспорты тоннамен 21% өсті, бірақ ақшалай 3%-дан аз көбейді
2023 жылдың қаңтар–қарашасында Қазақстан 1,7 млрд АҚШ долларына 6,7 млн тонна бидай мен меслин экспорттады. Өсім физикалық түрде 20,6%, ақшалай Читать далее...
26 января 2024
6333
ҚР-да темекі сатылымы бір жылда 69% көбейді
2023 жылғы қаңтар–желтоқсанда темекі өнімдері өндірісі 2022 жылғы сәйкес кезеңдегі 287,9 млрд теңгемен салыстырғанда құндық мәнде 283 млрд теңгені құрады. Читать далее...
30 января 2024
6309
Қазы бір жылда 5%, жая 3% қымбаттады. Жылқы еті өндірісі азайды
Биыл ақпанның соңында жылқы еті бір жылда 4,3% қымбаттады. Атап айтқанда, қазы 4,8%, жая 2,5% қымбаттаған. Жылқы еті ең көп Читать далее...
12 марта 2024
6266
ҚР-да көп тұтынылатын алкоголь түрлерінің өндірісі биыл азайды
Биыл қаңтарда алкогольдің ең танымал түрлерінің өндірісі төмендеді. Мәселен, коньяк өндірісі былтырғы қаңтармен салыстырғанда 47,1%, 749,9 мың литрге дейін, сыра Читать далее...
18 марта 2024
6259
Қарауға болады, бірақ ұстауға болмайды: неге Қазақстанда шетелдік аңшылық туризмі көрсеткіші төмендеп жатыр?
Соңғы бірнеше жылда Қазақстандағы аңшылық өнеркәсібінде алғаш рет өндірістік көрсеткіштердің өсуі байқалды. 2022 жылы саладағы өнімдер мен қызметтердің нақты көлем Читать далее...
18 января 2024
6251