Соңғы жылдары Қазақстанда компаниялардың қызметіне ESG (экологиялық, әлеуметтік және басқару аспектілері) қағидаттары белсенді түрде енгізілуде. Бұл тұрақты дамудың өсіп келе жатқан жаһандық тенденциясына және корпоративтік әлеуметтік жауапкершіліктің маңыздылығының артуына байланысты.

Көптеген қазақстандық компаниялар қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға, әлеуметтік әл-ауқатты жақсартуға және басқарудың ашықтығын арттыруға бағытталған стратегияларды әзірлеп, іске асыра бастады. ҚР Үкіметі де экологиялық жағдайды жақсартуға және әлеуметтік инвестицияларды ынталандыруға бағытталған заңнамалық өзгерістер мен бағдарламаларды енгізу арқылы бұл бастаманы қолдап отыр. Нәтижесінде, көптеген ұйымдар ESG критерийлерін өздерінің бизнес-модельдеріне ендірді, бұл жалпы ел экономикасының тұрақты дамуына оң ықпалын тигізеді.

PwC Kazakhstan талдауына сәйкес елімізде ESG-тәжірибелерді енгізуде және қолдануда айтарлықтай прогресс байқалуда. Сауалнама нәтижелеріне сай Қазақстандағы компаниялар дамыған стратегияларымен, басшылықтың белсенді ден қоюымен және қаржылық емес есептіліктің кешенді тәжірибесімен жоғары дәрежедегі ESG интеграциясын көрсетуде.

Бұл ретте PwC Kazakhstan баяндамасында ESG тәжірибелерін енгізуде қаржы секторының ерекше орын алатыны атап өтілді. Айта кетерлігі, ESG және тұрақты даму принциптерін ұстанудың негізгі факторы, ол — олар туралы ақпаратты ашық айту. Бүгінгі таңда қаржы секторының компаниялары, оның ішінде ҚР ЕДБ бұл ақпаратты ерікті негізде жариялап, осы салада өз бастамаларын көрсетуде. Алайда, 2025 жылдан бастап бұл міндетті болады, яғни, қаржы секторындағы компаниялар 2024 жылға арналған ESG ақпаратын міндетті түрде жариялайды.

Ағымдағы жылы ESG-ақпаратты жариялау ерікті болып қалса да, Қазақстандағы ірі банктердің барлығы дерлік оны өздерінің жылдық есептерінде көрсете бастады, олардың арасында бұған аса мән беретіндері де бар.

Мәселен, 2024 жылы Отбасы банкі ESG ақпаратын ашу бойынша ең белсенді банк болды. Қаржы институты ESG туралы толық ақпаратты мынадай дереккөздерде көрсетті:

• 2023 жылға арналған тұрақты даму туралы есеп;

• 2023 жылға арналған жылдық есеп;

• ESG Databook;

• 2023 жылдың қорытындысы бойынша Гендерлік теңдікті қамтамасыз ету жөніндегі іс-қимыл жоспарының орындалуы туралы есеп;

• банктің ресми сайты.

Сондай-ақ, Отбасы банкі өзінің жеке тұрақты даму саясатын әзірледі. Айта кетерлігі, ҚР ЕДБ-ның бірде-бірі дәл Отбасы банкі сияқты ақпарат бермеген.

Барлық басқа ірі банктер өздерінің жылдық есептерінде ESG-ны көрсетті немесе атап өтті (Freedom Bank Kazakhstan-ды қоспағанда, ол бойынша ақпарат ашық көздерден табылмады). Төменде көрсетілген банктер де тұрақты даму туралы есептерін жариялады:

• Halyk Bank;

• Банк ЦентрКредит;

• Еуразиялық банк;

• Jusan Bank (2022 жылға арналған есеп).

Қалай болғанда да, бұл мәселеде оң үрдіс байқалады. Бұл үрдіс Париж келісімі мен БҰҰ ТДМ мақсаттарына қол жеткізуге көбірек көңіл бөлетін реттеуші жаңашылдықтармен ғана емес, сонымен қатар компаниялардың бизнесті жүргізу және әлеуметтік бағыттылықтың тұрақты қағидаттарын ерікті және саналы түрде ұстануына байланысты.

Жалпы, Қазақстандағы ESG жағдайы Еуразиядағы бірқатар елдерге қарағанда әлдеқайда тәуір. Қазақстан, Әзірбайжан, Өзбекстан және Моңғолияны қамтитын PwC Kazakhstan есебінде біздің еліміздің көрсеткіштері едәуір жоғары. Мұны төменде көрсетілген сауалнама деректері дәлелдейді.

Осылайша, Қазақстан Париж келісімінің Тұрақты даму және міндеттемелерді орындау мақсаттарын ұстанатын алдыңғы қатарлы елдердің қатарында деп айтуға болады.