Республика бойынша жалпы көрсеткіш шын мәнінде жоспарға сәйкес келеді, дегенмен салалар мен аймақтар бойынша жағдай әлдеқайда пессимистік болып көрінеді
5 сентября 2022
17
Республика бойынша жалпы көрсеткіш шын мәнінде жоспарға сәйкес келеді, дегенмен салалар мен аймақтар бойынша жағдай әлдеқайда пессимистік болып көрінеді
Еңбек өнімділігі экономикалық өсудің ең маңызды факторы. Ол ҚР 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарында «әртараптандырылған және инновациялық экономика» құрудың стратегиялық көрсеткіштерінің бірі ретінде көрсетілген («№ 2 ұлттық басымдық»).
Қазақстан 2050 жылға қарай табысы жоғары елдің біріне айналу және ең дамыған 30 елдің қатарына кіру жөніндегі жоғары мақсатқа жету үшін еңбек өнімділігін арттыру үшін көп жұмыс істеуі керек.
Еңбек өнімділігі кәсіпорындардың жұмысын тікелей сипаттайды және жұмысшының уақыт бірлігінде өндірген өнімінің көлемін көрсетеді. Еңбек өнімділігінің өсуіне еңбек жағдайын жақсарту, өндірісті цифрландыру, роботтандыру және механикаландыру, қызметкерлердің білімі мен біліктілігінің жоғары деңгейі, ұжымды үздіксіз оқыту, өндірістен қаржылық ағындарға дейінгі барлық салаларда кәсіпорынды ойластырылған материалдық-техникалық қамтамасыз ету, жалпы тиімді басқару және т. б. арқылы қол жеткізіледі.
Ұлт жоспарына сәйкес, Қазақстан 2025 жылға қарай еңбек өнімділігін 2019 жылғы деңгейден 20,6% арттыруы тиіс. 2021 жылдың қорытындысы бойынша, республика көрсеткішті 0,4% арттыру міндетін қойып, оны сәтті орындады, бірақ ҚР Ұлттық экономика министрлігінің ресми сайтындағы 2021 жылға арналған есебіне сәйкес, межелі көрсеткіштен оннан бірге де асқан жоқ.
Алайда, еңбек өнімділігі есептелетін және ҚР Ұлттық жоспарына енгізілген 10 саланы бөліп қарастырсақ, қызметтің екі түрі бойынша ғана нәтижеге қол жеткізілді. Ақпарат және байланыс саласында нақты көрсеткіш жоспардан 14,1 п. т., ал көтерме және бөлшек саудада 10,4 п. т. асады.
Ауыл шаруашылығынан HoReCa-ға дейінгі қалған жеті салада еңбек өнімділігі төмен болып қалып, жоспарланған нәтижелерге қол жеткізілмеді. Орман және балық шаруашылығы саласы бойынша деректер жоқ.
Елдегі екінші ірі экономикалық қызмет саналатын ауыл шаруашылығы секторы ең артта қалады деп күтілуде. Жобаның бірінші жылының қорытындысы бойынша, бұл саладағы еңбек өнімділігінің өсуі жоспарланған көрсеткіштен (23,9%) 20,6 п. т. артта қалды. Ұлт жоспарының орындалуы туралы есептегі көрсеткіштің төмен орындалуы ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің өсу қарқынының төмендеуімен байланысты. Мәселен, 2021 жылдың қорытындысы бойынша республиканың жекелеген өңірлеріндегі аса күрделі ауа райы жағдайларына байланысты дәнді және бұршақ дақылдарының жалпы түсімінің төмендеуіне байланысты өсімдік шаруашылығы өнімі көлемінің 6,6% төмендеуі байқалады.
Көлік және логистика секторында жоспар мен факті арасындағы алшақтық 16 п. т., электр және жылумен жабдықтауда — 12 п. т., HoReCa секторында — 7,2 п. т., өңдеу өнеркәсібінде — 7 п. т., тау-кен өнеркәсібінде — 3,2 п. т. болды.
Өңірлерге келетін болсақ, Ақтөбе, Алматы, Жамбыл және Павлодар облыстары, сондай-ақ екі мегаполис — Нұр-Сұлтан мен Алматы қалаларынан басқа 10 өңірде көрсеткішке қол жеткізілмеді. Жоспардың орындалмауы негізінен коронавирустық пандемиямен, сондай-ақ жоғарыда аталған өсімдік шаруашылығында егіннің сәтсіздігіне әкелген күрделі ауа-райына байланысты.
Жоспарланған көрсеткіштерден ең үлкен ауытқулар Солтүстік Қазақстан (11,7 п. т.) және Маңғыстау (9,1 п. т.) облыстарында байқалды.
Солтүстік Қазақстан облысында сәтсіздік облысаралық жолаушылар мен багажды тасымалдауға, халықаралық қатынасты тоқтатуға және облысішілік тасымалдауды шектеуге байланысты болды.
Маңғыстауда жоспардың орындалмауы ауыл шаруашылығында (58% төмен), тау-кен өнеркәсібінде және карьерлерді қазуда (15,7% аз), құрылыста (21,4% аз), көтерме және бөлшек саудада (24,8% аз), тұру және тамақтану қызметтерінде (21,7% аз), ақпарат және байланыста (22,7% аз), қаржы және сақтандыру қызметінде (44% аз) еңбек өнімділігінің төмендеуімен түсіндіріледі. Дегенмен, бұл жоспардың орындалмау себебі емес, көрсеткіштерге қол жеткізбеудің нақты параметрлерін ашу.
Танымал мақалалар
Барлығын көруҚазақстанның қаржы секторы ESG тәжірибелерін кеңінен қолдануда. Зерттеу
Соңғы жылдары Қазақстанда компаниялардың қызметіне ESG (экологиялық, әлеуметтік және басқару аспектілері) қағидаттары белсенді түрде енгізілуде. Бұл тұрақты дамудың өсіп келе Читать далее...
7 ноября 2024
10497
Әлемде жыл сайын 60 миллионнан астам жеңіл автокөлік шығарылады, ал көліктердің жалпы өндірісі 85 миллионнан асады
Көлік шығаратын зауыттар әр елдерде 4 миллионнан астам адамды жұмыспен қамтамасыз етіп, ІЖӨ-нің 10%-ын құрайды Толық 2022 жылдың қорытындысы бойынша, Читать далее...
17 января 2024
6817
Теміржолмен жолаушылар тасымалы да, жүк тасымалы да бір жылда 2% өсті
Бір жылдан аз уақытта сектордағы компаниялардың табысы 1,5 триллион теңге 2023 жылдың қаңтар–қарашасында теміржолмен 18,2 млн жолаушы тасымалданды, бұл былтырғыдан Читать далее...
25 декабря 2023
6731
Әлемдік туризм пандемиядан кейін қалпына келеді. Қазақстан шетелдік туристерді қалай көбірек тарта алады?
Дүниежүзілік туристік ұйым әлемдік туризм биыл пандемияға дейінгі деңгейге қайта оралады деп болжайды. Экономиканың басқа секторларына қарағанда локдаун мен геосаяси Читать далее...
15 марта 2024
6529
Қай азық-түлік қатты қымбаттады?
2023 жылғы желтоқсанның соңында ҚР-да азық-түлік бір айда 0,9%, бір жылда 8,5% қымбаттады. Өңірлер бойынша ай сайынғы динамикада азық-түлік ең Читать далее...
23 января 2024
6454
Балық шаруашылығы стартабы: ҚР-дағы мемлекеттік қолдаудың арқасында бизнестің балық өсіруге деген қызығушылығы күрт артты
Қазақстандағы аквашаруашылық қоры бірнеше жылда 3,4 есе өсті Қазақстанда балық шаруашылығында өндірістік көрсеткіштердің белсенді өсуі байқалады. ҚР СЖРА Ұлттық статистика Читать далее...
11 января 2024
6452
Кондитерлік өнімдер 12%, тоқаш және басқа да нан өнімдері 14% қымбаттады
Кей өңірлерде баға айтарлықтай өсті Қазақстандықтар үшін тәттілер өте маңызды. ҚР халқы мереке күндері сауда жасағанда немен бетпе-бет келді? 2023 Читать далее...
12 января 2024
6389
Қазақстанда бір жылда такси қызметі 9% қымбаттады
ТМД елдері арасында ҚР-да такси ең қымбат 2023 жылдың қаңтар–желтоқсанында Қазақстанда такси қызметін ұсынатын компаниялардың табысы бір жылда 17% өсіп, Читать далее...
19 января 2024
6380
Қазақстан ұнды қай елдерге көбірек экспорттайды?
Елде ұн өндірісі 1% артты 2023 жылғы қаңтар–қазанда ҚР-да дәнді дақылдардан және олардың майда тартылған қоспаларынан 2,7 млн тонна ұн Читать далее...
29 декабря 2023
6377
ҚР-дағы электр энергиясы өндірісінің 6%-ға жуығы жаңартылатын энергия көздеріне тиесілі. Бұл әлі өте аз, бірақ бұрынғыдан жақсырақ
Былтыр жыл соңында ҚР-да электр энергиясын өндіру саласындағы негізгі капиталға салынған инвестиция 451,4 млрд теңгеге жетті, бұл бір жыл бұрынғыдан Читать далее...
29 января 2024
6368
Бидай мен меслин экспорты тоннамен 21% өсті, бірақ ақшалай 3%-дан аз көбейді
2023 жылдың қаңтар–қарашасында Қазақстан 1,7 млрд АҚШ долларына 6,7 млн тонна бидай мен меслин экспорттады. Өсім физикалық түрде 20,6%, ақшалай Читать далее...
26 января 2024
6339
ҚР-да темекі сатылымы бір жылда 69% көбейді
2023 жылғы қаңтар–желтоқсанда темекі өнімдері өндірісі 2022 жылғы сәйкес кезеңдегі 287,9 млрд теңгемен салыстырғанда құндық мәнде 283 млрд теңгені құрады. Читать далее...
30 января 2024
6316
Қазы бір жылда 5%, жая 3% қымбаттады. Жылқы еті өндірісі азайды
Биыл ақпанның соңында жылқы еті бір жылда 4,3% қымбаттады. Атап айтқанда, қазы 4,8%, жая 2,5% қымбаттаған. Жылқы еті ең көп Читать далее...
12 марта 2024
6272
ҚР-да көп тұтынылатын алкоголь түрлерінің өндірісі биыл азайды
Биыл қаңтарда алкогольдің ең танымал түрлерінің өндірісі төмендеді. Мәселен, коньяк өндірісі былтырғы қаңтармен салыстырғанда 47,1%, 749,9 мың литрге дейін, сыра Читать далее...
18 марта 2024
6261
Қарауға болады, бірақ ұстауға болмайды: неге Қазақстанда шетелдік аңшылық туризмі көрсеткіші төмендеп жатыр?
Соңғы бірнеше жылда Қазақстандағы аңшылық өнеркәсібінде алғаш рет өндірістік көрсеткіштердің өсуі байқалды. 2022 жылы саладағы өнімдер мен қызметтердің нақты көлем Читать далее...
18 января 2024
6253