Салыстыру үшін: Мәскеу 9-орында

7 қыркүйек — Көк аспан үшін халықаралық таза ауа күні. Тиісті қарарды БҰҰ Бас Ассамблеясы 2019 жылы қабылдаған. Бір қызығы, бұл мәселенің маңыздылығын барлық елдер бірауыздан мойындағандықтан, қарар дауыс берусіз қабылданды.

БҰҰ еске салады: жер шарының 99%-ы ауаның ластануына ұшырайды, бағалаулар бойынша жылына бұл 7 миллион адамның мезгілсіз өліміне әкеледі.

Қазақстандағы ауа проблемалары туралы бірнеше рет жазғанбыз (1, 2, 3, т. б.). Бұл жолы Таза ауа күні қарсаңында елордамыздағы жағдайды көруді жөн көрдік.

iqair.com нақты уақыттағы деректеріне сәйкес, 2022 жылдың 6 қыркүйегінде таңғы сағат 9:30-да ауа сапасы бойынша әлемнің 94 ірі қаласының рейтингінде Нұр-Сұлтан AQI* 55 көрсеткішімен 56-орында болды («орташа» деңгейге тең) және PM2.5 бөлшектердің ластану индексі 13,1 мкг / куб м. Еске сала кетейік: ДДҰ ұсынымдары PM2.5 бөлшектерінің орташа жылдық шегін қарастырады, ол 10 мкг / куб м.

Бұл жалпы алғанда жаман емес, алайда, салыстыру үшін, алғашқы он қаланың қатарына кірген Мәскеуде дәл сол сәтте AQI 12, ал PM2.5 концентрациясы небәрі 3 мкг / куб м болды. Рейтингтің көшбасшысы Сиднейде AQI 2, РМ2,5 концентрациясы 0,4 мкг / куб м.

* Ауа сапасының индексі (AQI) қоршаған ауадағы ластаушы заттардың концентрациясын және соған байланысты денсаулыққа қауіптерді өлшеу. 50-ге дейінгі индекс мәні «жақсы», 51–100 — «орташа», 101–150 — «әлсіз топтар үшін зиянды», 151–200 — «зиянды», 201–300 — «өте зиянды», 301-ден астам — «қауіпті» деңгейін білдіреді. Рейтинг нақты уақыт режимінде жаңартылады, сондықтан қалалардың позициялары тұрақты емес. Дегенмен, біз Нұр-Сұлтанның таңғы индикаторын ерекше ескердік, өйткені күнделікті деректер кез келген қалада айтарлықтай нашарлайды.

Орташа жылдық, әсіресе айлық деректерге келетін болсақ, Нұр-Сұлтан үшін бәрі де оптимистік емес. Мәселен, 2021 жылы Қазақстан астанасында ауаның РМ2.5 бөлшектерімен ластануының орташа деңгейі 22 мкг / куб м болды.

Алайда, егер жаз айларында (маусым–шілде) индикатор өте қолайлы 8,1–9,1 мкг / куб м-ге дейін төмендеді. Содан кейін ең суық қаңтарда ол 55,8 мкг / куб м-ге жетті. Бұл халықтың денсаулығына жоғары қауіптілік деңгейіне сәйкес келеді.

ҚР-ның ірі қалаларының ішінде ең ластанған ауа Қарағандыда: PM2.5 концентрациясының орташа жылдық деңгейі 2021 жылы бірден 75,5 мкг / куб м болды. Бақыланатын қалалар арасында ең жақсы көрсеткіштер Шуда тіркелді: PM2.5 ластануының орташа жылдық деңгейі 2021 жылы небәрі 1,5 мкг / куб м.

Материал шыққан күні, 2022 жылдың 7 қыркүйегінде таңғы сағат 7:30-да Нұр-Сұлтандағы жағдай бұрынғыдан да нашарлап кетті: AQI индексі 62-ге жетті, PM2.5 концентрациясы — 17,4 мкг / куб м-ге жетті.