Бұл ретте көрсеткіш жылдан жылға артып келеді

Дүниежүзілік банктің есебіне сәйкес, «Әйелдер, бизнес және құқық 2023» орташа жаһандық индексі бір жыл бұрын 76,5 балл болса, биыл 77,1 балды құрады, яғни әлемде әйелдер еркектер пайдаланатын заңды құқықтардың 77,1%-ын ғана пайдалана алады. «Әйелдер, бизнес және құқық 2023» — 190 елдегі әйелдердің экономикалық мүмкіндіктеріне әсер ететін заңдарды бағалайтын жыл сайынғы сауалнамалардың тоғызыншысы. Бұл зерттеу 2021 жылдың қазаны мен 2022 жылдың қазаны аралығында жүргізілді. Жоба әйелдердің өмір мен мансап барысындағы заңмен өзара әрекеттесуіне негізделген сегіз көрсеткішті ұсынады: ұтқырлық, жұмыс орны, жалақы, неке, ата-ана болу, кәсіпкерлік, активтер және зейнетақы.

«Әйелдер, кәсіпкерлік және құқық 2023» есебіне сәйкес, еңбекке қабілетті жастағы 2,4 млрд-қа жуық әйел ер адамдармен бірдей құқықтарды пайдаланбайтын елдерде тұрады. 2022 жылы елдер соңғы жиырма жылдан астам уақыттағы ең аз гендерлік реформаны жүзеге асырды. Оның үстіне кейбір елдерде бұрын әйелдерге берілген құқықтар жойылады. Баяндамада кейбір елдерде әйелдерді бар құқықтарынан, соның ішінде жүріп-тұру еркіндігі мен жұмысқа орналасу мүмкіндігінен айыратын заңнамалық өзгерістер енгізілгені айтылады. Кейбіреулер күйеуіне мойынсұну міндеті сияқты қосымша ауыртпалықтарды жүктеді.

Макроөңір бойынша «Әйелдер, бизнес және құқық 2023» индексі бойынша орташа балл Таяу Шығыс пен Солтүстік Африкадағы ең төменгі көрсеткіштен (53,2 балл) ЭЫДҰ-ның табысы жоғары елдеріндегі ең жоғарыға дейін (95,3 балл) ауытқиды. Экономикалық көрсеткіштер бойынша гендерлік теңдік көрсеткіштері де Еуропа мен Орталық Азияда (84,4 балл) және Латын Америкасы мен Кариб бассейнінде (80,9 балл) жоғары. Орташа жаһандық деңгейден төмен аймақтарға Шығыс Азия мен Тынық мұхиты (72,6 балл), Сахараның оңтүстігіндегі Африка (72,6 балл) және Оңтүстік Азия (63,7 балл) кіреді.

Ерлермен бірге әйелдердің толық экономикалық теңдікке, яғни 100 балға жеткен 14 ел бар: Бельгия, Канада, Дания, Франция, Германия, Грекия, Исландия, Ирландия, Латвия, Люксембург, Нидерланд, Португалия, Испания және Швеция.

Орталық Азия елдері мен ЕАЭО елдері арасында Армения мен Тәжікстан ең жоғары көрсеткішке ие: тиісінше 87,5 және 78,8 балл. Аймақтың басқа елдерінде көрсеткіштер әлемдік орташа деңгейден төмен: Қырғызстан — 76,9 балл, Беларусь және Қазақстан — әрқайсысында 75,6 балл, Ресей — 73,1 балл, Өзбекстан — 70,6 балл.

Әйелдер үшін экономикалық теңдік деңгейі ең нашар елдер: Иран (31,3), Катар (29,4), Судан (29,4), Йемен (26,9) және Батыс жағалау мен Газа (26,3).