Бір жылдан аз уақытта Табиғи монополияларды реттеу комитетіне азаматтардан 8,3 мың өтініш келіп түсті, бұл былтырғыдан 52,3% көп

Қазақстанда реттелетін коммуналдық қызмет саласындағы тұтынушылардың құқықтарын қорғау заңмен қарастырылған. Құқықтарыңызды қорғау, сондай-ақ кеңес алу үшін ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу комитетіне (ТМРК) хабарласу қажет.

Комитетке жеке есепке алу аспаптары мәселелері бойынша, электр энергиясы, су, жылу және газбен жабдықтау тарифтері бойынша, коммуналдық қызметтерге сараланған тарифтер бойынша, шарттар жасасу, техникалық шарттарды беру және т. б. сұрақтар бойынша хабарласады.

Азаматтарды онлайн қабылдау жұмыс істейді. Жүйе сұраныстың адресатқа 100% жеткізілуіне кепілдік береді және ол жіберілген сәттен бастап жауап алынғанға дейін оның қарастырылу мәртебесін бақылауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ мемлекеттік қызметкерлермен жеке кездесуге алдын ала жазылуға болады.

Биыл аяқталмаған жылдың ішінде (қаңтар–желтоқсан) ҚР Ұлттық экономика министрлігінің ТМРК-ге 8,3 мың өтініш түсті, бұл былтырғыдан 52,3% көп.

Оның ішінде 4,9 мың арыз (2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бірден 94,8% көбейген), 881 шағым (11,9% көбейген), 85 ұсыныс (66,7% көбейген) және 2,4 мың басқа өтінім қабылданды.

Сондай-ақ 240 азамат қабылдауда болды. Айта кетейік, бұл ҚР ҰЭМ ТМРК және оның аумақтық бөлімшелерімен әр айдың бірінші сейсенбісінде ҚР «Табиғи монополиялар» заңының 8-бабының 34-тармақшасына сәйкес қоғамдық қабылдаулар өткізу.

Азаматтар өтініштерінің 70%-ға жуығы қаралды: 5,6 мың — былтырғыдан 59,4%-ға артық. Тағы 29% немесе 2,4 мың (бір жылда 42,2% көбейген) өтініш одан әрі шешім қабылдау үшін тиісті органдарға жіберілді.

Тағы 233 өтініш қарастырылуда (бір жылда 13,1% көбейген).

Биыл 92 табиғи монополия субъектісі заң бұзып жұмыс істеді.

Монополистік құқық бұзушылықтар:
• техникалық шарттарды беру мерзімдерін сақтамау;
• техникалық шарттарды беруден бас тарту;
• реттелетін қызметке қол жеткізуден бас тарту;
• көрсетілетін реттеліп көрсетілетін қызметке қатысы жоқ қосымша талаптарды белгілеу;
• уәкілетті орган бекітпеген тариф бойынша реттеліп көрсетілетін қызметті көрсету.

152 жоспардан тыс тексеру барысында оның 102-де бұзушылық анықталды. Нәтижесінде ТМС-ге 591,15 млрд теңге көлемінде әкімшілік айыппұл салынды. Оның 180,51 млрд теңгесі мемлекетке өндірілді, ал 410,63 млрд теңгенің айыппұлы сотта қаралуда.

Биыл табиғи монополиялар салаларында тәуекелдерді басқарудың автоматтандырылған жүйесі (ТБЖ) енгізілуде, оған сәйкес мемлекеттік бақылау мен қадағалауды автоматтандыру жүзеге асырылады.

ТБЖ келесі бақылау үшін тәуекел дәрежесіне қарай ТМС бағалау арқылы қолайсыз факторлардың пайда болу ықтималдығын төмендетуге бағытталған.

Осылайша, 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап ТБЖ адамның қатысуынсыз тексеруге бұйрық береді.

Сонымен қатар, биыл маусымда ҚР Ұлттық экономика министрлігі «Монополист» деректер базасын Smart Data Ukimet (SDU) ақпараттық-талдау жүйесімен біріктірді.

Профилактикалық бақылау тізімдерін қалыптастыру кезінде SDU-де біріктірілген ақпараттық жүйелерден табиғи монополиялар туралы заңнаманың талаптарын (автоматтандырылған көрсеткіштер) сақтамау туралы мәліметтерді жинайды, ТМС автоматты түрде тәуекел деңгейлеріне сәйкес бөлінеді, кейіннен профилактикалық бақылауға жататын ТМС хабарланады.